Orijinal Adı: Auction of Souls / Ravished Armenia (1919)
Yönetmen: Oscar Apfel
Türü: Belgesel
İzlenme Tarihi: 21 Haziran 2019
İki gün önce arkadaşlarla buluşmamın öncesinde vakit geçirmek adına bir kitapçıya girmiştim. YKY’nin film sektörüne dair bir kitabı gözüme çarpmıştı. Elime alıp bakınca kapağında birçok eski filmin afişinden kolaj yapıldığını gördüm. Eski film afişlerindeki sanatsal anlayış hoşuma gittiği için teker teker bakmaya başladım. En son Ravished Armenia diye bir afiş gördüm. Bir asker, bir elinde tüfeğiyle öne doğru atılmış ve diğer kolunda da bir kadını peşinden sürükler halde resmedilmişti. Hemen telefonu açıp bu film neymiş diye baktım. Ermeni Tehciri/Soykırımı’na dair 1919 yılında ABD’li bir yönetmen tarafından yapıldığını öğrendim. Bu konu üzerine yapılmış ilk propaganda çalışması olabilir diye düşündüm.
Film, sürgünde köle olarak Kürt bir aileye satılmış, ardından da bir şekilde Tiflis’e oradan da St. Petersburg’a, en nihayetinde de ABD’ye kaçan genç Ermeni bir kızın hayatını anlatıyormuş. Yanlış hatırlamıyorsam bu film çekilirken kız 17 yaşındaymış.
Yapım, bir belgesel olarak nitelendirilmeyecek kadar öznel ve abartılı bir ‘hikaye’ anlatıyordu. Olayların sanki tek taraflı ve Türkler tarafından zevk için başlatıldığı gibi bir algı yaratılmaya çalışılmış. Zaten o dönemin ABD’sinin ne peşinde olduğu herkesin malumu, pek söze gerek yok. Kürt çetelerinin Arap şeyhleri gibi giydirilmiş olmaları da tuhaftı. Bir de şu meşhur çarmıha gerilmiş Ermeni kızları fotoğrafının da bu filmden çıkma olduğunu da öğrenmiş oldum. Bu belgeselin (!) bana tek katkısı bu oldu.
Normalde yaklaşık 1 saat 30 dklık bir yapım. Ancak tam halini internette bulamadım. İzlediğim 25dklık özel kısımı da şu linkten bulabilirsiniz:
Diyar-ı Shak 